Η ξηροστομία είναι η ενοχλητικη αίσθηση της ξηρότητας του στόματος που προκαλείται από την ελάττωση της ροής του σάλιου σ’ αυτό.

Κάτω από συνήθη ερεθίσματα, οι σιελογόνοι αδένες ενός υγιούς ενήλικα παράγουν κάθε μέρα 750 - 1.500 ml σάλιου. Ο ρυθμός αυτός είναι μικρότερος στις γυναίκες και σχετίζεται με τις διακυμάνσεις της πίεσης του αίματος.

Το σάλιο είναι πολύ χρήσιμο για τον οργανισμό, αφού διατηρεί υγρή και λιπαίνει την επιφάνεια του στοματοφάρυγγα και του λάρυγγα, ώστε να διευκολύνεται η μάσηση, η κατάποση, η γεύση, η ομιλία και η αναπνοή. Επιπλέον, το σάλιο έχει ρυθμιστική και αντιμικροβιακή δράση και έτσι προστατεύει τα δόντια από την τερηδόνα και τα ούλα, το φάρυγγα και τον υπόλοιπο γαστρεντερικό σωλήνα από διάφορες φλεγμονές.

Αιτία ξηροστομίας

Η ξηροστομία μπορεί να παρουσιαστεί οποιαδήποτε στιγμή και τις περισσότερες φορές είναι παροδική.

Παροδικής μορφής ξηροστομία, που συνήθως παρατηρείται συχνά, μπορεί να προκαλέσουν η στοματική αναπνοή, το κάπνισμα, το αλκοόλ, ο φόβος, το άγχος καθώς επίσης και διάφορες καταστάσεις που αφυδατώνουν τον οργανισμό, όπως η αιμορραγία, ο πυρετός, η διάρροια, η πολυουρία κι ακόμη το σύνδρομο Sjogren και η λοίμωξη HIV (AIDS).

Πιό σπάνια ξηροστομία μπορεί να παρατηρηθεί σε άτομα που έχουν σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, σαρκοείδωση, μεταμόσχευση οργάνων, αμυλοείδωση, σιδηροπενική αναιμία, υποπλασία ή αγενεσία σιαλογόνων αδένων, εμμηνόπαυση, έλλειψη πρωτεϊνών και βιταμινών και απόφραξη μεγάλων σιαλογόνων αδένων.

Το πιό συχνό αίτιο ξηροστομίας αποτελεί η λήψη διαφόρων φαρμάκων, όπως αντιασθματικά, αγχολυτικά, αντιεπιληπτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, αντιπαρκινονικά, αντιυπερτασικά, κυτταροτοξικά, ατροπίνη, ραδιενεργό ιώδιο, κ.ά.

Συχνότητα - Συμπτώματα

Η συχνότητα της ξηροστομίας είναι μεγάλη και υπολογίζεται στο 20-30% των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών, ενώ είναι πολύ πιό συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες.

Τα άτομα που υποφέρουν από ξηροστομία αναφέρουν ότι το πρόβλημά τους είναι εντονότερο κατά τις νυχτερινές ώρες. Εκτός από το ενοχλητικό αίσθημα ξηρότητας του στόματος εμφανίζουν επίσης δυσκολία στη μάσηση και στην κατάποση των τροφών, δυσκολία στην ομιλία, αίσθημα καύσου στη γλώσσα, διαταραχές στη γεύση, πολυτερηδονισμό των δοντιών, φλεγμονές των ούλων, κακοσμία του στόματος, ξερά χείλη και προβλήματα με τις τεχνητές οδοντοστοιχίες τους.

Αντιμετώπιση

Η θεραπευτική προσέγγιση και αντιμετώπιση της ξηροστομίας είναι δύσκολη και περιλαμβάνει την διάγνωση του αιτιολογικού παράγοντα της ξηροστομίας, τη χρήση υποκατάστατων σάλιου, τη χρήση φαρμάκων που διεγείρουν τους σιαλογόνους αδένες για την παραγωγή και έκκριση σάλιου, τη θεραπεία της νόσου που μπορεί να προκάλεσε τη ξηροστομία, καθώς επίσης την διακοπή του καπνίσματος, την διακοπή του αλκοόλ και την σχολαστική στοματική υγιεινή.